Szwajcaria – Informacje ogólne

W 1519 r. Zwingli pochodzący z rodziny zamożnych chłopów góralskich, zaczął głosić Reformę w Zurichu. W 1536 r. podobną działalność prowadził Kalwin w Genewie. Od tego czasu losy Szwajcarii związane były z protestantyzmem. Tylko górskie kantony wewnętrzne pozostały przy katolicyzmie.
Wiek XVII i XVIII były w Szwajcarii okresem stagnacji politycznej. Dopływ nowinek obyczajowych i światopoglądowych zawdzięczała tylko powracającym do ojczyzny żołnierzom z wojsk zaciężnych. Sytuację zmieniła radykalnie rewolucja francuska i Napoleon. Udało się wprowadzić reformy burżuazyjne, Bonaparte przywrócił Konfederację (akt mediacyjny z 1803 roku). Kraj liczył teraz 22 kantony. Pokój paryski potwierdził neutralność Szwajcarii.
W XIX w. stała się ona miejscem azylu dla polskich powstańców, włoskich karbonarów, rosyjskich liberałów i socjaldemokratów.
W 1848 r. Szwajcaria uzyskała konstytucję, która w wersji z 1874 r. obowiązuje do dzisiaj.
W Genewie odbył się w 1866 r. I Kongres Międzynarodówki a IV Kongres (bardzo ważny dla ruchu robotniczego) w Bazylei (1869 r.). Szwajcaria przyjęła wiele organizacji międzynarodowych. Pierwszą była Światowa Unia Pocztowa (1879 r.) a najważniejszą — Liga Narodów (1920 r.). W 1863 r. Henri Dunant, wstrząśnięty okropnościami wojny, założył Czerwony Krzyż — „pamiątkę Solferino”. W czasie I i II wojny światowej Szwajcaria służyła jako miejsce azylu (m.in. internowana w niej była w 1940 roku polska II Dywizja Strzelców Pieszych gen. Prugar-Kettlinga), teren działalności poszczególnych wywiadów wojskowych i tajnej dyplomacji. Mimo nacisków III Rzeszy nie złamała swej neutralności.

USTRÓJ
Wywodzi się z bezpośredniej demokracji przystosowanej do nowoczesnych realiów. Zmiany jakie w nim zaszły od 1848 r. prowadzą w kierunku centralizmu i umocnienia władzy federalnej. Z drugiej strony obserwuje się w ciągu ostatnich lat wzmocnienie partykularyzmów lokalnych (Jura).

Władze federalne. Zgromadzenie Narodowe składa się z Rady Narodowej i Rady Stanów. Wzór federalizmu szwajcarskiego pochodzi ze Stanów Zjednoczonych. Kolegialność rządu jest natomiast charakterystyczna tylko dla Szwajcarii. Kompetencje rządu federalnego obejmują ważne sprawy państwowe dotyczące całego kraju, wojsko, politykę zagraniczną, prawodawstwo, komunikację, pocztę. Rząd kontroluje wykonanie ustaw federalnych w poszczególnych kantonach, ma prawo ingerować w ich funkcjonowanie nawet w drodze interwencji wojskowej (zdarzyło się to po raz ostatni w Genewie w 1936 r.!). Obywatel szwajcarski dysponuje prawem głosu od 20 roku życia. Referendum w sprawie obniżenia dolnej granicy do 18 lat przyniosło wynik negatywny. Wybory odbywają się według kantonów. Obowiązuje od 1919 r. system proporcjonalny. Oznacza to, że partie mniejszościowe mają odpowiednio mniejszą ilość mandatów. Ostateczny wynik wyborów stanowi więc przedmiot przetargu między partiami. Szwajcaria uniknęła natomiast wielkiej bolączki państw zachodnich — kryzysów parlamentarnych.
Parlament nie może pociągać rządu do odpowiedzialności. Stanowisko prezydenta, który jest jednocześnie szefem gabinetu, obsadzane jest na zasadzie rocznej rotacji (co roku inny członek rządu) i nie stanowi przedmiotu walki o władzę. Zadziwiająco długie są staże rządowe — rekordowy wyniósł 32 lata!